Minnet Etmek, Mensubu Olmak, Birey Olmak-Qua Felsefesi

[evrensel-insan]

Bunyesinde yasam ve iliski surdugumuz cografyanin cagin gelmis oldugu bilgi toplumu duzeyinde, tarihsel kulturel ve etigin corefaith temelindeki, kisa ve oz iki ana toplumsal temeldeki corefaith temelli etik metafizik estetik mantiksal felsefi ve her turlu yasam ve iliski duzen ve sistem kurmadaki ve kurulan sistem ve duzenin kurum ve kurumsallasmasindaki gelisimini birbiri ile mukayeseli iliski ve farklarini ortaya koyacagim.

Tarihimizi bir yerden baslatmak ve bugunku cografyayi temel almak adina; Osmanli tarihinden baslamak istiyorum.

Yani 14. yuzyil ve 1299 yilindan.

Osmanli imparatorlugu adi ustunde bir imparatorluktu ve babadan ogulka gecen bir krallik padisahlik sistemi idi.

Iste yukarida baslikta ilk adi gecen toplumun olusumu "padisahina minnet eden" bir ummet toplumu idi.

Ummet toplumu demek tek adamin idaresinde toplumun yonlendirilmesi ve yetistirilesiydi. Tum yetkiler padisahta ve hiyerarsik olarak bir paylasim temelinde idi.

Tum toplum bir ummetti ve sadece padisaha "boyun egen/minnet" eden ve hic bir soz hakki olmayan bir toplumdu.

Osmanli'daki bu gidisat; ilk defa 1700'lerdeki basta Avrupada egitim goren kisilerin ust duzeylere getirilesi ve soz sahibi olmalari donemine girdi. Toplumda ise degisen bir sey yoktu, sadece minnet etrmek ve "padisahim cok yasa" zihniyeti temelinde tamamen bir BIAT KULTURU HAKIMDI.

18. yuzyil ile bilhassa ust duzeyde kendine aydin diyenler ve padisahin yaninda yetki ve nufuz kazananlar, toplumu kendileri ile birlikte yeni bir toplumsal algiya tasimaya calisiyordu. Bu alginin adi MENSUBU OLMAKTI.

Yani herkes kendini toplumsal ayrilmislik temelinde BIR SEYIN MENSUBU OLARAK TANITIYORDU.

Iste bu mensubu olunan seyler arttikca kutuplasmalar ayrismalar otekilestirmeler distalamalar ve hatta dusmanliklar mucadeleler ve padisahin yaninda nufuz kazanma savaslari basladi.

Iste bir yerde osmanli hem cagin gelisimini iskalamis, hem cagin teknik gelisimini iskalamis hem de artik padisaha biat etmek temelindeki ummet toplumu bu MENSUBU OLAN AYDINLAR ELIYLE ulke ici cikar savaslarina donnmustu.

Bu savaslardan ****** onderliginde kurulan T.C devleti MILLI BIR DEVLET OLMAK VASFI ILE politik olarak en azindan ust yapida MILLI OLMA MENSUBIYETINI topluma yaymaya basladi. Artik amac herkesi MILLI DEVLETIN BIR MENSUBU YAPMAKTI. Tabi burada en buyuk karsi taraf ummet ve biat eden minnet kulturunden gelen dini kesimdi. Cunku onlarda DINI BIR MENSUBIYETE SAHIPTI.

Boylece ulkede birbirine zit iki ana MENSUBIYET DOGMUSTU. MILLI MENSUBIYET VE DINI MENSUBIYET.

Bu temelde aslinda milli mensubiyet mensubiyetini milliyet temeline indirgeyerek TURK MENSUBIYETINI SECMIS VE TURK MENSUBU OLMAYANLARA SAVAS ACMISTI.

Aslinda burada ilginc olan TURK MENSUBIYETININ AYNI ZAMANDA MUSLUMAN MENSUBIYETI OLMASIYDI.

Bu da kisaca TURK VE MUSLUMAN MENSUBIYETINDEN OLMAYANLARA acilmis bir savasti.

Daha sonra 1960 lar ile IDEOLOJIK MENSUBIYET KUTUPLASMASI BASLADI.

Bir tarafta SSCB MENSUBIYETI, diger tarafta ABD Mensubiyeti, SOL VE SAG MENSUBIYETI, SOSYALIST FASIST MENSUBIYETI v.s.

Daha sonra milliyet temelinde ERMENI MENSUBIYETI VE KURD MENSUBIYETI ve de ALEVI MENSUBIYETI kendini hissettirmeye basladi.

Bugune gelene kadar herkes kendi inanci ideolojisi felsefesi v.s. temelinde bilincsiz core faith olarak kendine FARKLI MENSUBIYETLER SECMEYE VE KENDINI O MENSUBIYETIN BIR FERDI OLARAK GORMEYE BASLADI.

GEZI BILINCINE KADAR; herkesin kendince bir ya da bir den fazla mensubiyeti vardi.

Felsefi, metafizik, ideolojik, inancsal, etik temelli; siyasal, sosyal, milli, dini, milliyetci, mezhepsel, ajlaki, toresel v.s.

Kisaca her bir mensubiyet farki once kendi mensubiyetini kendi beyin duzeyinin algisinca, bilgisince, bilincince v.s. benimsiyor, sahipleniyor ve savunuyor; sanki bu mensubiyeti onun kisilik kimlik degeri haline geliyordu.

Bu da ister istemez farkli mensubiyetler arasi sosyal temelde toplumsal bir kutuplasma, otekilestirme, distalama, kendi mensubiyetini savunurken, baska mensubiyete karsi cikma onu distalama ve oitekilestirme v.s. temelli bir mucadeleye giriyordu.

Mensubiyeti olmus olan fakat biret olamamis olan kisinin yaptigi suydu.

Sadece ve sadece kendi mensubiyetini korumak savunmak herkesi bu mensubiyetten olmaya ikna etmek, bunu yaparken diger mensubiyetleri catisma temelinde karsisina almak, kabul etmemek distalamak otekilestirmek ve herkesi sadece kenbdi aklinca inandigi kendi munasebetinden olmaya ikna etmek, tek dogrunun o olduguna inanmak diger mensubiyetleri ise yok saymak onlara savas acmak.

Kisaca her bir mensubiyet; kendi inandigi savundugu mensubiyetin hakim ve ustunlugunu ortaya koymak ve onun guc ve otorite ve hatta iktidar olmasi icin savasiyor, bu temelde diger mensubiyetlere tambir cephe alarak onlarla catisiyordu.

Tabi ki bunu her bir mensubiyet kendi sahiplendigi mensubiyet temelinde yapiyor ve boylece toplumda core faith temelinde HER KONU VE KAVRAMDA BIR MENSUBIYET HAKIMLIGI USTUNLUGU SAVASI surup gidiyordu.

Buradaki onemli bir konu, ummet toplumundaki minnet etmenin ve biat kulturunun bir terde sadece MENSUBIYET BUNYESINDE OLMASI yani kimsenin KENDI MENSUBIYETI DISINDA KALAN MENSUBIYETLERE MINNET ETMEMESI VE BIAT ETMEMESI IDI.

Iste su anki diktatorun basa gelisi ve ucuncu doneminde acikca tek adami tek yetkiyi tek otoriteyi ustlenmesi ve toplumu o eski ummet toplumu temelinde degerlendirerek tum toplumun kendisine minnet etmesini ve biat etmesini istemesi ve acikca bunu topluma kitlesel ve kamuoyu eliyle dayatmasi GEZIYI DOGURDU.

Cunku gezi bilinci belki her bir geziyi destekleyen ve bu tek adam otoritesine isyan etme temelinde ORTAK BIR IDEOLOJIK INANCSAL FELSEFI ETIK SOSYAL v.s. MENSUBIYETE SAHIP DEGILDI ama; her biri KENDI MENSUBIYETININ GETIRDIGI DUSUNCE DAVRANIS YASAM VE ILISKI DE, bu zorlayici biat ettirici toiplumsal yonlendirmeye isyan etti.

Iste gezi bilinci, FARKLI MENSUBIYET SAHIPLERININ ORTAK OLARAK KENDI MENSUBIYETLERINI ICERMEYEN durumlarda otokrat yonlendirime yonelik bir bas kaldiris ve isyandi.

Iste bu ummet olmamak biat etmemek ve tek bir otoritenin farkli mensubiyetlere ayni yonlendirimi dayatmasi; MENSUBIYETLER FARKLI DA OLSA, TUM BU FARKLI MENSUBIYETLER KENDI ARALARINDAKI FARKLARI VE MUCADELESINI BIR KENARA BIRAKIP; ortak olarak bu ummet minnet eden ve biat eden kulture ve bunun getirdigi dayatmaya yonlendirmeye karsi cikiyorlardi.

Gezinin ozu buydu.

Bunun disinda gezi de goze batan BIREY OLMAK VE SOSYO-ETIK FARKI BILINCI TASIMAK DA COGRAFYAMIZDAKI ILK DEFA GOZE CARPAN bu direnisin bir yonu idi.

Simdi tam da burda mensubu olmak ile birey olmak farkini aciklamak gerekiyor.

Bir seye kendini mensup addeden, eger baska mensubiyetlere karsi sav as aciyorsa, onlari distaliyor kabul etmiyorsa, onlari otekilestiriyor ve tanimiyorsa ve sadece kendi mensubu oldugu deger her ne ise onu TEK MENSUBIYET OLARAK TOPLUMA HAKIM VE USTUN KILMAK ISTIYORSA; mensubiyetini sorgulamiyor, baska mensubiyetlerin varligini algilayamiyor tek dogrunun kendi mensubiyeti oldugunu dusuynuyor, diger mensubiyetleri kendi mensubiyetine ikna etme adina onlari sucluyor yargiliyor ve onlar ile gecinemiyor ve de catisiyorsa, core faith temelinde sabit fikirli bilincalti olarak ya da kendi sectigi temelde BIR YA DA BIRFEN FAZLA MENSUBIYET SAHIBI SAVUNUCUSU DESTEKCISI VE KENDINDEN OLMAYAN MENSUBIYETIN DE HALK DEYIMI ILE DUSMANIDIR.

Iste boyle bir beyinde birey olmak isigi algisi bilinci ihtiyaci gereksinimi ve olamama rahatsizligi zarari ve sorunu yoktur.

Simdi gelelim birey olmak farkina.

Herseyden once birey olmak tabiki o bireyin de kendine has bir mensubiyeti oldugunun bir isafretidir. Buradaki fark, BIREY OLANIN KENDI DISINDA KALAN BASKA BIR MENSUBIYETLER OLDUGUNN DA FARKINDA OLMASI ONLARI OTEKILESTIRMEK DISTALAMAK VE CATISMAK YERINE; ONLAR ILE UZLASMAK VE BIR ARADA YASAMA VE ILISKI KURMA ADINA TEK MENSUBIYETIN KENDININKI OLMADIGININ FARKINA VE BILINCINE VARMAKTIR.

Bu her turlu mensubiyet temeli icin gecerlidir. yani core faith temelindfe felsefi ve dallari metafizik mantik epistemoloji ve etik, ve de ulke cografyasinin her turlu tarihi kulturel mirasi cok sesliligi cok kulturlulugu farkli sosyo-etik (milli dini milliyetci mezhepsel siyasal toresel ananevi ahlaki teolojik teleolojik v.s. her turlu dogumdan itibaren verilen ve toplumu yonlendiren yapilandiran degerler)

Iste gezi bilincinde goze carpan fark; bu birey bilinci farkindaligi ve bunun getirdigi farkli mensubiyetlerin varligi ve de her turlu sosyo-etik farkin ve de tarihin kulturel cok sesliligi ve mozayigi.

Son olarak gelelim serbest dusunurlugun ve qua felsefesinin birey olmaktaki beyin duzeyinin algi bilgi bilinc farkindalik temelinin tursel bilisselligine.

Evet herkesin bir kendine has mensubiyeti vardir ve olabilir. Iste buradaki kilit nokta "herkes" kelimesidir. Cunku bu kelime bir cografya ve toplumda farkli mensubiyetlerin farkli temellerinin varliginin algisidir.

Iste buradaki ilk bilinc "benim nasilk bir mensubiyetim varsa, herkesin var. Ben nasil mensubiyetimi ortaya koyuyorsam savunuyorsam herkesinde kendi mensubiyetini ortaya koymak ve savunmak hak ve ozgurlugudur. Benim ulkem ve cografyamda yasam ve iliski demek; farkli mensubiyetlerin farklarinin farkinda olarak her bir mensubiyetin digerini icsellestirmesi algilamasi kabullenmesi ve onun ile mensubiyeti farkliliginda iliski kurmasidir. Mensubiyetler sonucta zihin urunudur ve kisilere verilmis ya da kisiler kendileri almistir. O zaman bunlar dusunce bazinda medeniyet temelinde catismadan otekilestirmeden tartisilabilir, dusunce ve bilgi alis verisi yapabilir. Kimse kimseyi kendi mensubiyetine cekme ikna etme ve kendi mensubiyetini digerleri ustunde hakim ve ustun kilma eyiliminden vaz gecmeli farkli mensubiyetlerin cok seslilik temelinde birlikte ve uzlasi uyum temelinde yasamasi ve iliski kurmasi olmasi gerekendir."

Iste bir ozgur birey bu sekilde dusundugunde toplum bunyesinde MENSUP OLMA HAK VE OZGURLUGU HER BIR FARKLI MENSUBIYET ICIN SAGLANIR.

Yalniz asil cagdaslik bu bilgi cagi ve toplumunda, bireyin serbest olmassidir. Yani mensubiyet sahibi olmak demek, BIREYIN KENDI SERBEST IRADESININ OLMAMASI SADECE MENSUBIYTIN BIR UYESI OLMASI DEMEKTIR. Halbuki serbest birey, sadece kendine aittir sadece kendi beyin duzeyi ve kendi degerleri vardir sadece kendi beyni kendi icin calisir. Birilerini ya da bir mensubiyeti takip etmek ve kendini ona adamak yerine, onu sorgular irdeler kendince yarar zararina bakar ve bilirki MENSUBIYET SERBEST BIREY OLMANIN ONUNDEKI EN BUYUK ENGELDIR.

Diyelim sosyalizme mensup olacagina, sosyalizmi sorgular ve kendine has sosyalist fikirleri kendi turetir. Bu her turlu corefaith temelli ideolojik inancsal etik metafizik mensubiyet icin gecerlidir. Sosyalizm sadece bir ornektir. Yani kisi olan tarihteki sosyalizmi ezberleyecegine ve ona mensup olacagina sorgular caga uyarlar kendi sosyalist dusunce ve bilgisini kendi ortaya koyar.

Mesela bu marxizmde de, ateizmde de her konu ve kavram da da boyledir. OLna mensubiyet yerine, olani sorgulamak ve kendi serbest temelli dusunce ve bilgini mensubiyetin cagdisi kalmis ortaya atanlarini tekrar etmek takip etmek yerine, kendine has algini bilgini bilincini dusunce ve bilgini ortaya koymak.

Iste serbest bireyin bu temeldeki algisinin ikinci noktasi; o sadece kendine has hic bir mensubiyetin alisilagelmis sahipligine ve savunusuna taraf olmasi yerine; sorgulamasi irdelemesi bilgilenmesi ve caga uygun olarak o konu ve kavramdaki her turlu dile getirimin kendi urunu olmasi konusudur.

Bu da bize diger bir noktasyi getirir. Serbest bir birey; mensubiyetin farkliliginin sahipliginin savunuldugunun farkinda ve bilisselliginde oldugundan; herkesi kendini tanittigi mensubiyeti ile kabullenir. Hic bir mensubiyeti yok saymaz, hic birine taraf ya da karsi tarasf olmaz, hic bir mensubiyetten rahatsizlik duymaz buyuk bir ihtimalle de o adi gecen mensubiyetten arinmis ve kurtulmustur.

Unutmayalim, mensubiyet sahibi olmak ve savunmak ozgur birey olmanin onundeki en onemli engeldir.

Istge tarihi temelde konuyu bugunlere getirdikten sonra kisaca ozetlersek; ulke ve toplumumuz geriye ummet olmaya minnet etmeye ve biat kulturune donusturulmeye calisilirken; ayni zamanda mensubiyet farklarinin biri birilerini kabul etmeyerek ve her mensubiyetin kendi mensubiyetini haskim ve ust kilmak savasi vermektedir.

Gezi bilinci birey olmak ve mensubiyet farklarinin farkindfa olarak sosyo-etik bilinc sahibi oldugunu gostermek adina tarihsel bir donum noktasidir.

Gezi bilincinin meyvelerini vermesi ya da baska bir gezinin yasanmasi oyle kolay degildir.

Yalniz ister istemez toplumumuz biat etmekten ve mensubiyet savasiundan gezi ile kurtulusa gecmistir. Yalniz bu cok zor sancilli ve ne yazikki henuz ufukta gorunmeyen bir surectir.

Cunku gezi bilinci patlamasi acik ummetlesmeye yoelik bir isyandi. Bu geri cekildikce gezi bilinci de ortaya cikmayacaktir. Cunku BILISSEL BIR GEZI BILINCI YASANMAMISTIR. Yani ne ozgur bireyler agirkliktadir ne de bu isyanin/direncin ortaya koydugu bir hedef ya da amac olmamistir. Bir cesit anarsizmdir demnek de dogru olur.

Yalniz bu anarsizm, ister istemez "bu toplum artik ummet toplumu olamaz, minnet etmez ve biat etmez" mesajini en kor beyine bile acikca vermistir.

Iste bundan sonraki asama mensup olunanin savunusu yaninda baska mensubiyetlerin farkina varmak ve catismak yerine mensubiyetlerin en az musterekte uzlasmasidir. En azindan bu uzlasma "ummet olmayacagiz, biat etmiyecegiz, minnet etmeyecegiz" uzlasmasi olmalidir.

Bunun icin de kim bunu saglayacaksa ya da kimin bunu saglayacagi dusunuyorsa; tum mensubiyetlerin ortak noktasi bu mensubiyete destek vermek, ama o mensubiyete biat etmemek ya da minnet etmemektir.

Son bir hatirlatma, mensup olmak yerine birey olmak ve en azindan neye neden ve nasil mensub oldugunu sorgulamak ve bunun cagdasligini olcmek ve gerekirse kendi bireysel beyin duzeyinin algisi bilgisi bilinci ile mensup oldugun mensubiyete kendi bireysel dusunce ve bilgini katmaktir.

Yine orneklersek marxizm mensubiyeti marx lenin engels SSCB ile sinirli ksalmamasli ezberlenmek ve onlari tekrarlamak yerine, "ben neden bunas mensubum/ihtiyaclarimi karsiliyor mu/bugun hala gecerli mi/cagdas mi/ben birey olarak buna kendimden ne katabilirim/ bana verildigi gibi degil de, ben bunu kendim kendi beyin duzeyim ile kendime ve baskalarina nasil aciklayabilirim/acilamamdaki amac ne olacak?" v.s. bigi sorular en azindan mensub olunanin birey bilincine tasinmasi ve bireysel dusunce ve bilgi ile beslenmesi ya da uygunsuz olarak algilanirsa da bu mensubiyetten kurtunulmasi demektir.

Kimse orneklere takilmasin. Ornekler her turlu corefaith temelli dali ne olursa olsun degeri icerigi ne olursa olsun; ideolijik inancsal izm temelli etik, estetik, metafizik varliksal teolojik fiziuk otesi tgeleolojik akla ne geliyorsa o olarak ele alinabilir.

Bir kac ornek verelim.

Ben turk milletine mensubum

Ben kurd milliyetine mensubum

Ben ermeni milliyetine/milletine mensubum

Ben islama/hristiyanliga/musevulige/budizme/ v.s. mensubum

Ben sunni mezhebine mensubum,

Ben alevi/sii mezhebine nmensubum

Ben toreme mensubum

Ben teizme/deizme/agnostisizme/ignostisizme/ateizme v.s. mensubum

Ben komunizme/sosyalizme/marxizme/leninizme/maoizme/fasizme/anarsizme v.s. mensubum

Ben ******culuge/turk milliyetciligine menbsubum

Ben materyalizme/idealizme/pozitivizme mensubum

Ben AKP'ye/CHP'ye, MHP'ye, BDP'ye v.s. mensubum

Ben isciye, memura, koyluye v.s. mensubum

Ben laiklige, demokrasiye, sosyal sivil devlete mensubum

Ben teokrasiye dine, otoriteye, otokrata mensubum

Ben parlementer demokrasiye mensubum

Goruldugu gibi mensubiyetler sinirsizdir. Sizler de kendi mensubiyetiniz adina corefaithin her bir dalini ve cesitlerini dusunebilirsiniz.

Iste ulkemizin demokratikligi laikligi sosyalligi sivilligi vesayetsizligi kuvvetler ayriligi ve akla gelen ancak BIREY TOPLUMUNUN OZGUR BIREY DEVLETI ILE SAGLANABILECEK YUKARIDA SAYILAN HIC BIR SEYE topklumumuz ne bilgi ne algi ne de bilinc olarak sahip degil.

Burada aslinda soyle bir ornek verelim. "Gibi" ornegi.

Turkiye bir cumhuriyet, demokratik, laik, sosyal, sivil v.s. GIBI AMA DEGIL VE OLMASI DA BU SARTLARDA MUMKUN DEGIL.

Cunku ne bir birey bilinci ne de bunun getirdigi bireye has dusunce ve bilgi ne de baska bireylerin kendine has dusunce ve bilgisi ya da dusunce ve bilgiler arasi alis veris, uzlasma, anlasma, anlayis, icsellestirme, kabullenis kisaca TURKIYE COGRAFYASININ TARIHSEL COK SESLI KULTURLU MIRASININ BILINCI VE FARKINDALIGI YOK. Herkes bunu kendi mensubiyeti hakimiyeti ve ustunlugunde guce otoriteye ve iktidara dayanarak toplumu da sadece nicelik olarak algilayarak KENDI INANDIGI SAVUNDUGU VE SAHIPLENDIGI MENSUBIYETI DIGERLERINE HAKIM VE USTUN KILMAK TEK DOGRU OLARAK TA TOPLUMU BU MENSUBIYET TEMELINDE YONLENDIRMEK ISTIYOR.

Iste sorun bu "benim mensubiyetim hakli/dogru" bilincalti sorgulanmaz ezberlenmis takintida.

Herkesin herkesin mensubiyetini farkini algilanmasi farkinin farkina varmasi ve catismadan mensubiyet dogalligindaki cok sesliligi ve mozayigi birbirini algilayarak icsellestirerek kabullenerek ve birini digerine ustun kilmayarak ve de MENSUBIYETIN BIR USTUNLUK HAKIMIYET DEGIL DE, SADECE HAK VE OZGURLUK OLDUGUNU ALGILASYARAK yasamasi ve liski kurmasi dilegiyle.

Ben sadece ana hatlari ile basligi aciklamaya calistim.

Gozden kacan aciklanmadigi dusunulen tamamlama adina bir ya da bir kac kavram zincirinin noksan oldugunu dusunen bildirebilir. Ya da deginilen kismi algilama adina yetersiz bulan onemseyen ilgilenen o bolum ile ilgili dusunce ve bilgisini ortaya koyabilir, katki saglayabilir ya da soru sorabilir.