Etik ve Etik Olmak

[evrensel-insan]

Etik ile etik olmak arasinda onemli algilanir ve gozlemlenir farklar vardir.

En basta etik, genel anlamiyla; felsefenin "her turlu yasam ve iliskinin nasil olmasi gerektigi" sorusunun yaniti bu yanitin BUGUNKU GELINEN CAGDAS DUZEYIDIR.

Etik olmak ise, etik bunyesindeki her turlu degerin; etik olup olmadigidir.

Once etigin bunyesindeki ana degerlere bakalim;

Milli, dini, ahlaki, toresel, sosyal, toplumsal, bireysel, geleneksel, kulturel, toresel, politik degerlerdir.

Butun bu degerler, TARIHI ve CAGDAS temeldedir.

Yani tarihin akisi bunyesinde cografi bir toplum; ELINDEKI ETIK DEGERLERI NE DUZEYDE CAGDASLIGA ERISTIREBILMISTIR?

Bu da bize etik bunyesindeki tum degerlerin, ETIK OLUP OLMADIGINI yani CAGDAS BILGI VE BILISIM TOPLUMU DUZEYINDE OLUP OLMADIGINI sordurtur.

Kisaca sorumuz sudur.

Bir cografi toplumdaki milli/dini/ahlaki/politik v.s. degerler ETIK MIDIR DEGIL MIDIR?

Yani caga ve gelismislige ne kadar uygun?

Buradaki alacagimiz temelde bilgi ve bilisim cagi ve toplumunun degerleridir.

Nedir bu degerler;

Evrensel hukuk, insan haklari, her turlu etik degerin bireysel ve sosyal hak ve ozgurlukleri, bilimsel, bilissel ve bilgisel cagin geldigi toplumsal duzey.

Yani diyelim, cografi toplumun, ahlaki durumu; ne kadar etiktir? Yani caga ve cagin degerlerine ne kadar uygundur?

O yuzden, diyelim; cografi toplumun ahlaki degerlerinin, degerlendirilmesi; O COGRAFI TOPLUMUN ICINDE BULUNDUGU DURUMUN CAG TOPLUMUNUN DEGERLERINE NE KADAR UYGUNLUGU ILE OLCULUR.

Buradaki cag vurgusu cok onemlidir.

Mesala bir cografi toplumun her turlu etik degerlendirmesi, ocaga gore iken; bugunku degerlendirmesi su anki caga goredir.

Mesela ISLAM DINININ ETIGININ KENDI CAGININ DUNYASINA GORE ETIK OLUP OLMAMASI BASKADIR, BUGUNUN CAGINA GORE ETIK OLUP OLMAMASI BASKADIR.

Ayni sey etigin bunyesindeki her turlu deger ve bu degeri belirleyen ideoloji inancsallar ve izmler icin de gecerlidir.

Cunku sadece etigin bunyesindeki degerler CAGA GORE CAGDISI KALMAZLAR, ONLARA YON VEREN IDEOLOJILER INANCSALLAR IZMLER DE CAG DISI KALIRLAR.

Cografi toplumun, mesela ahlakinin, cagdas etige uygunlugu; etik bunyesindeki her deger icin gecerlidir.

Aslinda bu mesajda islenen her bir kavram ve konu kendi basina bir bilgi ve dusunce deryasidir.

Ayrica ben, evrensel-insan zihniyetinin bir bireyi olarak; bu mesajda gecen, hemen hemen her bir kavram ve konunun kendi bunyesindeki dusunce ve bilgi paylasimini basliklar ve mesajlarda dile getirdim.

Isteyen yazar ve okur arkadaslar, evrensel-insan profilinden ve evrensel-insan zihniyeti basligindan bu mesajda gecen konu ve kavramlarin detayli dile gelimini bulup, okuyabilirler.

Cunku Etik, insanoglu fenomeninin zihinsel bilimsel bilgisel ve bilissel insanlasmasi ve evrensellesmesi yolunda felsefenin en onemli dalidir.

Cunku yasam ve iliski ve de bu konudaki istenenlerin elde edilmesi, tamamen etigin konusudur.

Burada etigin tarihsel cografi ve toplumsal sekillenisinde ve de caga uyum saglayarak degisiminde, inancsallarin ve ideolojilerin ve de izmlerin ETIK TOPLUMU COGRAFI OLUSTURMAK ADINA ve TOPLUMU YONLENDIRIP YONETMEK SISTEMLESTIRMEK VE KURUMSALLASTIRMAK ADINA ROLLERI BASTA GELIR.

Ayni zamanda etik, bu inancsallar ideolojiler ve izmler temelinde; her turlu adaletin ve adaleti saglayacak her turlu hak hukuk hakim hukum yargi ve DOGRULAMA eyleminin de temelidir.

Iste burada onemli olan "etigin bunyesindeki degerler soylem uygulama olarak adi gecen cografi toplumda etik midir/degil midir" sorusuna verilecek yanitin; IDEOLOJISI INANCI IZMI YA DA ETIK BUNYESINDEKI DEGERLERI DEGIL; CAGIN GETIRDIGI BILGI VE BILISIM TOPLUMUNUN BILIMIN VE TEKNIGIN GELDIGI VE SUNDUGU OLANAKLARIN GETIRDIGI YERDIR.

Bunun disindaki bir degerlendirme, belki etigin bunyesindeki degerlerin degberlendirmesi olur, ama; ne etigin ne de bu degerlerin caga gore etik olup olmadiginin degerlendirmesi olmaz.

[evrensel-insan]

Ideolojilerin, inancsallarin ciktigi doneme gore etik olarak cagdasligi mumkundur.

Tabiki mesela endustri caginda, milliyetcilik ve milli devletler cagdastir.

Bugun bu temelde butun bunlarin cagdasligi; bilisim caginin temeli hak ve ozgurluklere dayanir.

Bu yonlendiren degerlerin beyinlerden arinmasi ise, cag ustudur. Yani serbest dusunce.

Bugun dinler, ancak sekuler temeldeki bir sistemin her seye oldugu gibi onlara da evrensel hukuk v e insan haklarinin tanidigi hak ve ozgurlugu vermek ile.

Yani POLITIK OLMAYAN OZGUR BIREY devletlerindeki durum.

Tabi bu hak ve ozgurlukler, dinsizler, tanrisizlar ya da ayni cografi toplumdaki farkli din inanirlari icin de gecerlidir.

Buradaki ana konu, BIRININ DIGERINE YAPTIGI BASKI ZORLAMA MUDAHELENIN BIR HAK VE OZGURLUK IHLALI OLMASIDIR.

Buradaki sorun ise, BUNUN DILE GELMESIDIR.

Yani bir kisi, boyle bir durumda oldugu halde hak ve ozgurlugunu talep etmezse, ortada hak ve ozgurluk ihlali yoktur.

Mesela ******'un bir cesit islami ARAP TEMELINDEN KURTARIP, ANADOLU TEMELINDE ELE ALMASI VE YARI LAIKLIGI GIBI.

Aslinda butun mesele inanctir. Toplum sana lider olarak guvenir ve sen de "iste islam ve muslumanlik budur" dersen, zaten onu kabul eder.

Buradan ister istemez "gercek islam/dogru olan islam" v.s. gibi bir sonuc cikar.

Yalniz bugun dunyada islamin din oldugu ulkelere bir bakilirsa, hepsinin dini uygulamalari ve inanclari arasinda farklar oldugu gorulur.

Buradaki EN ONEMLI CASGDASLIK, DINI SISTEMDE YA DA DEVLETTE DE; DEMOKRASININ SAGLANABILMESIDIR.

Iste o yuzden bazi din ulke ve devletleri yasam ve iliski olarak cag disi ve etik degildir.

Ayrica bilgi ve bilisim caginda; DIN TEMELLI TOPLUMU TEK BIR IZME YONLENDIREN VE BUNUN NICELIK MUCADFELESINI VEREN VE TOPLUMU SADECE KENDI IZMI ILE YONLENDIREN; TUM IDEOLOJILER DE ETIK DEGILDIR.

Cunku kendi izmi disindaki izmlere veya ideolojilere inancsallara eger iktidarda ise izin vermez ve bu bir hak ve ozgurluk ihlali olarak etik degildir.

Aslinda baska bir mantik var.

Mesela, cag bilisim ve bilgi cagi olmasina ragmen ve milliyetcilik cag disi olmasina ragmen; diyelim bir ulke ve toplumu hala endustri ve hatta tarim cagini yasiyor. Dini ya da milli bir idareye sahip.

Simdi buradaki algi farki; ULKE KENDI BUNYESINDE CAGDAS OLSA BILE, GELINEN DUZEYDE CAG DISI.

Iste burada etik ve etik olmak zaten o toplumda, ayni Turkiye gibi; 21. yuzyilda da, 14. yuzyilda da 18. yuzyilda da ve hatta 7. yuzyilda da yasayan beyinlerin varligini ortaya koyuyor.

Iste bir cografi toplumda yasayanlar arasinda 14 yuzyil bir farkin olmasi; tabiki her bir duzey farki alginin ancak kendi duzeyi ile algilanabilecegini gosteriyor.

Iste bilinc birey noncognitivizm algi ve de ZIHINSEL DEVRIMIN ONEMI DE BURDA CAGI ETIK OLARAK YAKALAMADA ORTAYA CIKIYOR.

Ayrica zaten bir toplum cagdas duzeyde degilse, istense de orada bir cagdas etik kurulamaz.

Henuz demokrasinin ne oldugunu algilayamayan bir toplumsal kisilik sahibine, birey olmadan bunu anlatamazsiniz.

Iste o yuzden diktator icin sandiktan cikmak ile demokrasi biter.

O da ordan cikmak icin her turlu sayi hilesine basvurur.

Zaten bilisim cagindaki hak ve ozgurluklerin onemi de budur. Dini degerler milli degerler, belki cag disi ama; dunyada bir suru kisinin toplumun bu degerleri var.

O zaman ZIHIN DEVRIMI GERCEKLESENE KADAR, bu toplumun bu cag disi hak ve ozgurlukleri taninmak durumundadir. Eger onlenirse HAK VE OZGURLUK IHLALI YAPMIS OLUNUR.

Ayni SSCB'nin din uzerindeki yasak baskisi gibi.

Iste o yuzden zihin devrimi cagdaslasma da beynin her bir fonksiyonu adina en onemli olmassi gerekendir.

En azindan asama, asama konu konu kavram kavram v.s.

Etigin diger bir yanida; hem olumsuz cikarda, hem de adalette; TUM DEGERLERINI VE O DEGERLERI YONLENDIREN; IDEOLOJIK INANCSAL VE IZMSEL NITELIKLERI BIRLESTIRICI olmasidir.

Bunun en guzel ornegi, ulkemizdeki diktatorun KENDI TEMELINDEKI MIKROAYRIMCILIGINDA YANSIR.

Olumsuz temelde korku felsefesi, suru psikolojisi ve her turlu basta ekonomik cikar; BU BIRLIGI SAGLARKEN; Adalet, hak, hukuk ve ozgurluk mucadelesi de bu Birlestiriciligi saglar.

Bunun en guzel ornegi gezi bilinci direnisidir.