Uyarilisin Kavrama Donusumu ve Kavram/Varlik Bagi/Iliskisi

[evrensel-insan]

Bilindigi gibi, evrensel-insan zihniyeti; her turlu taban ve temel olarak insanoglu turunu alir.

Kisaca hatirlarsak, uyari algi olarak insanoglunun soru ve unlemin "var" isareti olarak yansir.

Bu yansi da, alginin niteligi ve cesidi fark etmez.

Aslinda isteyen uyarilisin algisini etki ya da bir uyari alisi olarak ta alabilir.

Kisaca, uyarinin algisi-"var" dir.

Iste bu uyarilistaki algi, ali yada etki; ayni zamanda, veri, vergi ve tepki olarak karsilik bulur.

Iste bu karsilik ta, var olarak algilanana verilen Kavramdir.

Yani, uyarinin verisi-"kavram" dir.

Yani bu iki sonuc bize "Kavram var" olarak yansir.

Iste bu da bilimsel ve bilissel nitelikte, KAVRAMIN VARLIGININ BIROLGU OLDUGUNU gosterir.

Evet, kavramin varligi TARTISILMAYAN VE HENUZ YANLISLANAMAMIS BIR OLGUDUR.

Burada onemli olan ve varlik ile kavram arasindaki ikili bagin cok iyi algilanmasidir.

Yani KAVRAMIN VARLIGI, AYNI ZAMANDA VARLIGIN KAVRAMIDIR.

Yalniz ikisi arasinda nitelik farki vardir ve bu fark her ikisinin de cesidini ortaya koyar.

Kavramsal nitelikteki varlik, somut ve soyut olurken, varliksal nitelikteki kavram Fenomenal ve numenaldir.

Iste felsefenin varlikdali ile ilgili metafizigindeki ideolojiler ve tozler, varligi kavramsal ya da kavrami varliksal olrak ele almazlar.

Yani direk varlik ya da direk kavram temelinde ele alirlar. Ayniu zamanda da biribirleri ile teklik, ilklik ve mutlaklik tartismasina girerler.

Biri varligi, somut, digeri soyut ve bir digeri de isim olarak degerlendirir.

Halbuki, zaten kavramin varligi, ister kavramsal ister varliksalnitelikte olsun, bu tartismayi bunyesinde birlestirir.

Iste o yuzden, felsefenin bilgi temelli dali epistemoloji, tam da burda metafizikten farklilasir. Cunku kavramsal varlik ya da varliksalkavram ne olursa olsun, onu bilgi temelinde degerlendirir. Yani metafizikteki inanci icermez.

Ayrica, felsefi ve bilimsel temelde; kavramin soyut/somut varliksal ne oldugu felsefi tartismasi, yerine bilim; bilimsel olarak kavramin ve de varligin ne oldugu ile degil, onlarin fonksiyonlari ve davranislarinin gozlemi ile ilgilenir.

Iste bu temelde, bilimin VARLIKSAL NITELIKTEKI FENOMENAL VE NUMENAL TABANLARI DEVREYE GIRER.

Simdi, fonksiyonal ve de davranis temelinde kavram varlik cesitlemesine bir bakalim.

Burada aslinda, kavramin varliginin olgusu, bir yerde kavram ile varligin ozdeslesmesi ve KAVRAMIN VARLIGI OLDURMASIDIR. Iste "var olmak" ta burdan gelir. Yani kavram varligi oldurur.

Iste bu oldurma cesitleri de soyledir.

Somut kavrami somutlamak

Soyut kavrami somutlamak

Somut kavrami soyutlamak

Soyut kavrami soyutlamak.

Bu yukaridaki cesitylemeleri iyi algilamak adina her birinin ne oldugunu aciklayalim.

Somut kavrami somutlamak- Bu insanoglunun bes duyu ve gozlemi ile algiladigi kendi de dahil; her turlu varliktir, Yani FENOMENDIR. Fenomen ayni zamanda, bilimin de bilimsel olarak gozlem veren tabanidir. Bilim iste fenomenin fonksiyon ve davranisinin gozlemini olgusunu ortaya koyar.

Soyut kavrami somutlamak-Burada iki farkli cesit vardir, Birincisi beynin yarattigi ve FENOMENAL/SOMUT BIR TABANI OLMAYANLAR, ikincisi de, Beynin zihinselyetisini(dusunce,akil, bilinc, farkindalik, hafiza, algi v.s.) veren soyutlar Kisaca bunlar toplamda NUMENdir.

Teoriler, tezler, hipotezler, formuller, kanunlar, yasalar, axiomlar, bu sinifa girer. Cunku BUNLARIN KENDI BASINA GOZLEM VEREN BIR FENOMENAL TABANI YOKTUR.

Somut kavrami soyutlamak- Bu kavramin direk olarak gozlem veren bir varlik ile ozdeslesmesidir. Isim, dil, herhangi bir somut ile ilgili her turlu bilgi, aciklama, ifade etme, fikir yurutme, onun ozunden, gorunusunden, genelve ozelinden oznel ve nesnelliginden bahsetmek anlam ve icerik vermek v.s. Kisaca bu o somut varlik hakkindaki her turlu nitelikteki bilgidir.

Soyut kavrami soyutlamak- Iste bu tamamen beynin bir urunu olan ve bu somut ve fenomenal kendi tabani bulunmayan soyut varlik ile ilgili uretilen her turlu soyut bilgidir.

Fizik otesi, bilim kurgu, Teoloji, masal, efsane, mitoloji, her turlu ideoloji ve izm. Kisaca soyut bir kavramsal varlik uzerine uretilen INANCSALNITELIKTEKI BILGI.

Aslinda bilgi temelinde somutlamak ve soyutlamak gnostik temelde, gnostik ve agnostikj olarak ta farklilasir.

Yani, gnostik bilgi tamamen bir soyut agnostik bilgi ise somut temelli bilgidir.

Buradaki agnoistik kavramini, teolojideki yani tanrinin varligindaki agnostisizm inanci ile karistirmayalim.

Kisaca kavramin fonksiyonu ve davranisi bir dortlu olarak, fenomenin, numenin, inancin ve somut temelli bilginin toplamidir.

Kavramin nitelikleri ise cesitlerinden farklidir.

Bir varligin kavramsal niteligi, oznel, ozel, ozsel, nesnel, genel, gorunussel, olabilecegi gibi; bir kavramin varliksalniteligi de, felsefi, dilsel, bilimsel, inancsal, ideolojik, etik, estetik, v.s. kisaca hersey olabilir.

Burada felsefenin varlik kavram ikilisindeki en buyuk sorunu bunu teke indirgemek ve cesitlerinin icinden sadece birini ilk tek ve mutlak yapmaktir. Bu genelde varligin kavramsal olarak degil; varligin tozselolarak yani somut soyut degerlendirilmesinden kaynaklanir.

Varligin kavramsaldegerlendirilmesi de, isim temelinde varligi fenomen ya da numen olarak yok sayar.

Kisaca mustakil var olan varlik niteligi yoktur.

Felsefenin en buyuk sorunu, her bir seyi noktasal temelde degerlendirip, o nokta bunyesinde var olan ogeleri algilayamamasi ve nokta olarak sadece bir ogeyi ilk tek ve mutlak olarak ortaya cikarmasidir.

Halbuki, insanoglu temelinde alinan bir gercek ve mustakil var olan varlik, hem varligin kavramsal hem de kavramin varliksalcesit ve niteliklerini BIRI BIRINDEN AYRILAMAYACAK SEKILDE BIR BUTUN OLARAK BUNYESINDE TASIR.

Mesela soyut/somut beyin ve zihin olarak ve de yetileri olarak ic icedir. Biri digerinden ayrilmaz ya da biri digerine ustun kilinamaz.

Ayni sekilde insanoglunun fenomenal ve numenalyapisi da ic icedir. Biri birinden ayrilmaz ve biri digerine ilk tek olamaz.

Iste zaten kavram da BU AYRILMAZ DORTLU VARLIKSAL VE KAVRAMSAL NITELIGIN BIRLESIMI OLAN BIR BUTUNUDUR.

Yani soyut ya da somut numen ya da fenomenden biri olmasaydi, kavram da olmazdi, dolayisi ile, insanoglu SOYUTLAYAMAZ VE SOMUTLAYAMAZDI.

Son olarak yukaridaki dortlu cesidimize ayni ornegi verelim.

Elma, somut kavrami somutlamaktir.

Elmaile ilgili her hangi bir kanitlanabilir ve gozlem veren her turlu bilgi, soyut kavrami somutlamaktir. Yani buradaki her hangi bir soyut kavram, somut olan elma uzerinde somutlanmistir.

Elma ile ilgili, ona verilen her turlu ozellik, oznellik ve ozsellik, elma ile ilgili aciklama, anlam ve icerik verme kisaca bilgi de; somut kavrami soyutlamaktir.

Eger elma ileilgili degilde elmanin somut olmayan bir yonu ile ilgili soyut kavrami soyutlarsak, bu da soyut kavrami soyutlamak olur.

Mesela "elmayi cinlerde yer cinler de soyle yaratiklardir" gibi. Yani ELMAYI DEGIL DE, ELMANIN SOYUT BIR KAVRAMINI SOYUTLAMAK.

Evet, kavramin varliginin bir olgu oldugunu algilamak ve kavram/varlik birlikteliginin varliksal ve kavramsal niteliklerini algilamak, felsefeyi de dallari metasfizik ve epistemolojiyi de, bilimin bilimsel ve bilisselligini de her turlucesitleme ve niteleme farkinin farkindaligini da algilayabilmek demektir.

Evrensel-Insan - Yapilandirmaci Epistemoloji/Qua Felsefesi/Bilissel Bilim/Serbest Dusunurluk/Devrimci Sorgulama/Numenal Devrim - Evrensel-Insan Zihniyeti